Sprawdzian wiedzy

To już koniec naszego kursu. Teraz możesz sprawdzić swoją wiedzę klikając w poniższy link który przeniesie cię do strony z testem sprawdzającym nabytą dotychczas wiedzę. Powodzenia!

https://www.onlinequizcreator.com/teoria-spolecznego-uczenia-sie-bandury/quiz-182533

Powtórka przed testem- eksperyment z lalką Bobo

Eksperymenty z lalką Bobo from ALbert Bandura

Powtórka przed testem- teoria Alberta Bandury

Teoria społecznego-uczenia-się from ALbert Bandura

BANDURA vs SKINNER

&

Little Johnny

Albert Bandura i Burrhus Frederic Skinner to światowej sławy, wybitni psychologowie i  specjaliści w zakresie uczenia się. Ich wiedza jest  poparta wiarygodną teorią i wynikami rzetelnych badań naukowych. Biorąc to wszystko pod uwagę ciężko wyobrazić sobie lepszych kandydatów na opiekuna dla dziecka niż właśnie oni! Wiedząc o tym, wspólna przyjaciółka Alberta i Burrhusa, pani Marta postanowiła powierzyć ich opiece swojego syna Jasia na najbliższy weekend. Prosiła obu panów żeby przygotowali dla Jasia zadania i atrakcje dzięki którym nauczy się jak najwięcej. Obaj psychologowie byli zachwyceni możliwością wykorzystania swojej wiedzy w praktyce, oraz, oczywiście, udowodnienia słuszności własnych teorii! Postanowili szybko ustalić plan działania i niezwłocznie przejść do czynu. Niestety, przy próbach ustalania tego co będzie dla Jasia najlepsze pojawił się pewien konflikt. A nawet spory konflikt….

SKINNNER: Jan! Jean! Johnny! Czego by cię tu dzisiaj nauczyć...

BANDURA: Burrhusie, bez pośpiechu, po cóż ta presja?

SKINNNER: Jak to po co! Szkoda tracić czas!

                                                    

BANDURA: No dobrze, ustalmy jednak, czegóż

nasz mały towarzysz może dziś potrzebować!

SKINNER: Albercie, to oczywiste! Nauczmy go jeździć na rowerze!

  BANDURA: Brzmi dobrze, ale od czego

zacząć, jakieś pomysły?

SKINNER: Na początek trzeba go wygłodzić, będzie się lepiej uczył!

BANDURA: Wygłodzić?! Jesteś niepoważny… Myślałem, że spotkamy się tu,

aby prowadzić naukową dysputę!

SKINNER: Ale jesteś sztywniak! No dobrze jednak, pomyślmy, jaką by tu deprywację zastosować, by chciał się nauczyć jazdy na rowerze?

BANDURA: Motywacją zajmiemy się później, powinniśmy zacząć

od zademonstrowania mu, jak się jeździ na rowerze.

Gdzie Twój kask Burrhusie? Ktoś musi mu pokazać, albo inaczej, ekhem,
ZAMODELOWAĆ, a ja akurat dziś zapomniałem swojej karty rowerowej...

SKINNER: Nieświadomie udało Ci się wygenerować całkiem niezły pomysł. Rzeczywiście na początek trzeba przynieść rower i kask - tutaj jednak genialność Twego pomysłu się kończy drogi Albercie.

***SKINNER ze smutną miną wsiada na rower i przewraca się, co zniechęca Małego Jasia***

BANDURA: Wprost cudownie, ciekawe jaki teraz

masz pomysł na zainteresowanie chłopca…?

SKINNER: Słyszałeś kiedyś o Klatce Skinnera? Moglibyśmy go zamknąć w pokoju, tylko z rowerem i zobaczyć co się stanie…?

BANDURA: Może jednak spróbujmy przekonać Jasia, że jest

lepszy od ciebie w jeździe na rowerze. Poczucie własnej skuteczności

powinno pomóc mu w pierwszych próbach wsiadania na rower.
Chcę powiedzieć, że jeśli Jasio przekona się, iż potrafi wsiąść na rower,
to i dalsze kroki nie będą mu straszne! Gwarantuję, że poczuje się jak król świata!

SKINNER: Ej, ty już wybiegasz naprzód - ja jeszcze jestem na etapie pierwszego spotkania Jasia z rowerem. Pamiętaj, każdy moment jest ważny, a szczególnie to, czy działania i zachowania Jasia zostaną odpowiednio wzmocnione!

Dobrze - czyli Jaś widzi rower i kask. Metodą prób i błędów stara się na niego wejść. Ważne by sam sobie popróbował, nasze rady i tak na nic mu się nie przydadzą! Jak w końcu uda mu się wejść na rower, to będzie mu bardzo przyjemnie i komfortowo po tym całym wysiłku i zmaganiach. Pomocne w utrwaleniu się tego zachowania będą również - tu muszę poprosić Cię o współpracę - nasze reakcje na jego osiągnięcia! Musimy się zachwycać i klaskać i dopingować go, gdy jego działanie pójdzie w dobrym kierunku. Ale muszę Ci też przypomnieć, że nasze reakcje będą najbardziej skutecznymi wzmocnieniami, jeśli będą się pojawiać nieregularnie - niezbyt często, ale też trzeba uważać, by tych reakcji nie było za mało i z dużymi przerwami, bo nasz mały Jasiu mógłby się zniechęcić. I oczywiście nie śmiemy zapomnieć czasami czymś częstować Jasia - dobry start jest niezmiernie ważny.

BANDURA: A co Drogi Panie Kolego, z zapamiętywaniem swoich

reakcji, treningiem i motywacją do powtarzania? Gdyby Twój pomysł

był skuteczny, Jaś już dawno sam nauczyłby się jeździć!

SKINNER: Ale przecież to jego pierwszy kontakt z rowerem. Nauczenie się skutecznej jazdy na rowerze wymaga dużo czasu i prób, drogi Albercie.

BANDURA: Na dobry start to mogłeś się nie przewracać…

ale dobrze, zróbmy po Twojemu.

*** Jasiu dostaje ciastko za każda próbę jazdy na rowerze, aż robi się gruby i nie może przełożyć nogi przez ramę ***

SKINNER: Może po prostu nie ma tego w genach... - tyle z naszych wysiłków!

Pomogliśmy mu drogi Albercie rzeczywiście skutecznie rowiązać problem z uczeniem się jazdy na rowerze...

BANDURA: Następnym razem nauczymy go sprzątać swoje zabawki.
Zakład, że kiedy Jaś zobaczy jak jego starszy brat Krzyś układa klocki na swoje miejsce
i mama pochwali go za to wielkie osiągnięcie, Jaś na następny dzień zrobi to samo co jego brat?

SKINNER: Zakład stoi. Stawiam skrzynkę piwa, że nic z tego nie będzie. Znaczy… ty stawiasz.
A teraz już lepiej chodźmy, Pawłow zaprasza na partyjkę.....

*** Bandura po kryjomu zachęca Krzysia, aby sprzątnął swoje zabawki. Zwykła zachęta wystarcza by grzeczny Krzyś posprzątał po sobie swój zestaw małego chemika. Mama, widząc to zdarzenie, rzeczywiście wychwala Krzysia wniebogłosy. Wszystko to zaś - na oczach młodszego brata Jasia. Cóż więc Jasio robi na następny dzień? Nietrudno przewidzieć… Sprząta po sobie swój zestaw samolotów modelarskich…! No, magia modelowania!***

Ale jak to wygląda w praktyce?

GARŚĆ TEORII

Albert Bandura
źródło: en.wikipedia.org

 
Albert Bandura 
Urodził się w Kanadzie w 1925 roku. Obecnie jest profesorem na Uniwersytecie Stanforda. Wiedzę oraz doświadczenie zdobywał pod okiem Kennetha Spence'a – wybitnego behawiorysty (Oleś, 2009).
Jest uznawany za jednego z najwybitniejszych i najbardziej wpływowych współczesnych psychologów. Popularność w świecie nauki przyniosła mu przede wszystkim stworzona przez niego teoria społecznego uczenia się, która wywarła wpływ na obecne rozumienie tego procesu. 
Albert Bandura stanął niejako w opozycji do behawiorystów, ponieważ w jego koncepcji człowiek jest zdolny do samoorganizacji i samoregulacji oraz aktywnego uczestniczenia w uczeniu się (Trempała, 2011).



Bandury społeczno-poznawcza teoria uczenia się (Bandura, 1977, 1986)
 Zakłada, że uczenie się przez dziecko polega nie tylko na warunkowaniu klasycznym i sprawczym (jak dotychczas sądzono), ale również na obserwowaniu i naśladowaniu innych ludzi. Dziecko wykonuje czynności i wydaje dźwięki podobne do tych zaobserwowanych u człowieka, zwanego tu modelem (Trempała, 2011).

źródło: res.cloudinary.com

Wnioskiem płynącym z zastosowania tej teorii jest fakt, że nie doświadczając bezpośrednio danej sytuacji, i tak możemy uczyć się nowych zachowań. Bandura nazwał to zjawisko uczeniem się obserwacyjnym lub społecznym. 


Możliwe są 2 rodzaje takiego uczenia się:

• Uczenie się przez konsekwencje (warunkowanie zastępcze) – dziecko przejmuje bardzo szybko cały wzór zachowania, często po zaledwie jednej ekspozycji. Nie potrzeba ćwiczenia by nabyć wzór zachowania. Inną stosowaną nazwą jest warunkowanie zastępcze: dziecko obserwuje, czy konsekwencje działania modela prowadzą do uzyskania nagrody/kary oraz jakie emocje towarzyszyły modelom w trakcie lub po wykonaniu działania. Dochodzi zatem do nauki motywacji leżącej u podstaw nabywanych wzorów zachowania (Trempała, 2011).

• Naśladownictwo - dziecko zwraca uwagę na tzw. bodźce modelowe - koduje je, przypomina i dokonuje ich reprodukcji w wymagającej tego sytuacji. Z czasem staje się ono zdolne do uogólniania reguł, którymi kieruje się w swoim zachowaniu. Zatem dziecko stara się działać tak samo lub podobnie do obserwowanego wcześniej modela (Trempała, 2011). Ważną rolę odgrywa poczucie własnej skuteczności, rozumiane jako przekonanie, że jest się w stanie zrealizować dane zachowanie. Oczekiwanie własnej nieskuteczności hamuje zachowanie, natomiast zwiększenie przewidywań swojej skuteczności prowadzi do podejmowania i nasilania zachowań.

Zauważono, że uczenie się przez obserwację występuje również u zwierząt, np. u kotowatych, które uczą się polować. Zwierzęta przejmują doświadczenie od starszych osobników, uczą się od nich określonych reakcji w danych sytuacjach. Mogą nawet przejmować zachowania ludzkie, czego dowodem jest zjawisko szympansów używających włóczni do polowań, zaobserwowane niecałą dekadę temu (Roach, 2007).


Eksperyment z lalką „Bobo”

źródło: onlineacademiccommunity.uvic.ca

Jest to klasyczny eksperyment potwierdzający teorię Bandury i dobrze ją obrazujący. Oryginalnie został przeprowadzony w latach 60-tych (Bandura, Ross i Ross, 1961). W eksperymencie dzieci w wieku od 4 do 7 lat obserwowały zachowanie osób dorosłych wobec dmuchanej lalki „Bobo”. Pierwsza faza polegała na tym, że dzieci z grupy eksperymentalnej obserwowały agresywne zachowania wobec lalki, natomiast grupa kontrolna obserwowała neutralne zachowania. W kolejnej fazie eksperymentu dzieci pozostawiono w pomieszczeniu z lalką same, a ich zachowanie poddawane było obserwacji. Dzieci, które obserwowały agresywne zachowania względem lalki same nie tylko je odtwarzały, używając tych samych przedmiotów (np. plastikowego młotka), których używał dorosły model, ale również tworzyły nowe formy agresji (Bandura, Ross i Ross, 1961). Dzieci z grupy kontrolnej nie przejawiały takich zachowań.